Lipie to znana na Mazowszu Południowym miejscowość, stanowiąca przed laty dziedzictwo i gniazdo rodowe Lipskich herbu Rogala. Pierwotnie przynależna do parafii w Błędowie, od końca wieku XVI jest wsią parafialną, staraniem braci Jana i Krzysztofa Lipskich, oraz ich stryja Stanisława – właścicieli okolicznych dóbr. Fundatorem w 1599 roku pierwotnego we wsi, drewnianego kościoła był Jan Lipski. Wówczas to w roku 1601 Jan Tarnowski – biskup poznański ustanowił go kościołem parafialnym.
Dla podkreślenia znaczenia parafii i działań właściciela, sprowadzono do wsi zakon Franciszkanów. Ci jednak przebywali tu krótko, przekazując lokum konwentowi Karmelitów, ale i ci opuścili klasztor jeszcze w 1601 roku. Zgodnie z treścią dokumentu wydanego w dniu 20.06.1605 w Ciążeniu przez Wawrzyńca Goślickiego – biskupa poznańskiego – osadzono w Lipiu konwent Karmelitów Trzewiczkowych, którzy przebywali tu do 1864 roku. W roku 1615 brat fundatora – Krzysztof Lipski osadził w Lipiu konwent Brygidek, którym to ufundował kaplicę i klasztor. W roku 1622 konwent przeniósł się do Warszawy, a zakupioną tam nieruchomość, osadzoną między dwoma ulicami nazwano: Nowolipie i Nowolipki.
Na początku wieku XVII rozpoczęto w Lipiu budowę nowego, murowanego w stylu romańskim kościoła, zakończoną dopiero w 1655 roku. W dniu 28.05.1717 kościół konsekrował Adam Rostkowski – biskup sufragan łucki. Świątynia – wraz z klasztorem i całym wyposażeniem – spłonęła w roku 1915 w wyniku podpalenia przez wojska rosyjskie. W roku 1917 – 1919 prowadzono odbudowę kościoła pod kierunkiem arch. Konstantego Jakimowicza, staraniem ks. E. Marksa. Wówczas to dokonano rozbiórki zabudowań klasztornych. W dniu 23.07.1923 kościół spłonął od uderzenia pioruna. Odbudowano go w latach 1924 – 1931 w stylu późnorenesansowym, odnawiano w latach 1966 – 1968.
Wydawałoby się, że nic już nie pozostało po niegdysiejszych fundatorach, czy osadzonych tu zakonach. A jednak…znalazła się grupa osób zainteresowanych przeszłością Lipia, którzy powołując w 2020 roku Stowarzyszenie Bezbłędna gmina Błędów, przekazali jego prowadzone Joannie Szewczyk.
Zafascynowani dziejami wsi i związanych z nimi ludzi regionu, podjęli poszukiwania wszelkich materiałów odnoszących się do tego tematu i nadzieją na ich publiczną prezentację, dla umocnienia wiedzy o ich Małej Ojczyźnie..
W porozumieniu – m.in. – z miejscowym proboszczem, dokonali penetracji zapomnianych już zabudowań poklasztornych i plebańskich, dokonując odkrycia wielu dokumentów i artefaktów, odnoszących się – w oryginale – do wieku XVII!
Natychmiast zorganizowali małe, lokalne muzeum, lokując go w pomieszczeniach starej i nieużywanej już plebanii, dzięki czemu ten zabytkowy już budynek, zyskał nowe życie.
Organizatorzy – w profesjonalnej manierze – wyeksponowali w kilku pomieszczeniach unikatowe eksponaty, gromadząc je tematycznie w odrębnych grupach, tym samym gwarantując ich lokację w czasie i przeznaczeniu. Najstarszymi są starodruki, z których najcenniejszym jest pochodzący z roku 1620 modlitewnik.
Muzeum w Lipiu cieszy się już zasłużoną renomą i stale przyjmuje zwiedzających. W ogólnopolskiej akcji pn. Noc Muzeów, organizowaną corocznie w dniu 15 maja, odwiedziło go wielu zainteresowanych, których ogólna liczba w okresie niespełna roku, przekroczyła…kilkaset osób!
W dniu 21.12.2021 roku, członkowie Stowarzyszenia zaprosili do Muzeum Andrzeja Zygmunta Rolę-Stężyckiego, publicystę i badacza dziejów Południowego Mazowsza, który wyrażając organizatorom podziękowanie za tę inicjatywę, przekazał im równocześnie wiele interesujących i nieznanych dotąd zebranym dokumentów, a odnoszących się do Lipia i klasztoru, wzbogacając tym samym zasób dokumentów tej interesującej placówki regionalnej.
W bezpośrednich rozmowach, zaproponował formy prowadzenia przez Muzeum działalności dydaktycznej i badawczej, w tym promującej Lipie i wyraził chęć podjęcia stałej z Muzeum współpracy
W ustaleniach, powzięto decyzję o zorganizowaniu kolejnych – być może cyklicznych – spotkań, bowiem dzieje Lipia, obszarów przyległych i związanych z nimi rodzin, są bardzo interesujące historycznie, warte propagowania i podjęcia prac wydawniczych.
Zorganizowanie tego mini muzeum, jest doskonałym przykładem właściwej pracy na rzecz lokalnej społeczności, o zasięgu ponad terytorialnym, wielce edukacyjnym i mającym wpływ na prestiż miejscowości i jej mieszkańców.
