Wieczorem 30 września 2023 roku o godz. 18.oo, licznie przybyli Goście, zapełnili Salę Wystawową przysuskiego Domu Kultury. Tego bowiem dnia uczestniczyli w wernisażu wystawy fotografii autorstwa Andrzeja Zygmunta Roli – Stężyckiego pt. Budownictwo rezydencjonalne w Grójeckiem.
Ten znany regionalista, autor kilkudziesięciu książek traktujących o dziejach Mazowsza Południowego, upodobał sobie szczególnie powiat grójecki – z którego się wywodzi – i przysuski – w którym wiele lat mieszkał – prezentował swój dorobek naukowy, literacki i artystyczny w wielu nawet dość oddalonych regionach.
Tym razem przedstawił przybyłym na wernisaż piękne fotografie licznych w Grójeckiem pałaców i dworów, związanych z rodzinami, z których to wiele ich przedstawicieli znanych jest w dziejach Polski i nie tylko.
Po oficjalnym powitaniu Gości przez Panią Dyrektorkę – Ewę Retelewską, Autor roztoczył przed zebranymi wizję czasów minionych, omawiając poszczególne obiekty, właścicieli i ich wkład w dzieje ojczyste.
Zaskoczył przybyłych relacjami tych rodzin z podobnymi rodzinami w regionie przysuskim, a których to relacje były niezwykle bliskie, by wymienić choćby tylko Bonieckich herbu Bończa wywodzących się z podgrójeckiej Bończy, spokrewnionych z Bonieckimi z Zameczka pod Przytykiem. Niezwykłe dzieje rodziny Świdzińskich herbu Półkozic idących ze Świdna nad Pilicą, a dzierżących także dobra Sulgostów, Odrzywół i okoliczne w Przysuskiem. Nie mniej interesujące są też biografie rodziny Dzianottych herbu własnego z Zychorzyna w gminie Rusinów, spokrewnionych z książęcą rodziną Lubomirskich herbu Szreniawa z Małej Wsi koło Grójca, a których groby skrywają podziemia kościoła parafialnego w Przytyku.
Również peregrynacje Boglewskich herbu Jelita z Boglewic w gminie Jasieniec pod Grójcem, związanych z Klwowem i Nieznamierowicami, których to niezwykły epizod w ich dziejach, zanotował znakomity polski kronikarz średniowiecza Jan Długosz, a Adam Mickiewicz zawarł w romantycznej balladzie pt. Lilie, są jakże silne w przekazie do dziś.
Wymienić tu należy Tytusa Liwiusza Boratiniego herbu własnego, znanego w czasach królów: Jana Kazimierza i Jana III Sobieskiego, dzierżawcy mennic królewskich, dziedzica dóbr Kopana, Rembertów i Michrów pod Grójcem, właściciela też części dóbr Odrzywół, a przecież wzmianki warci są też Lipscy herbu Łada, właściciele dóbr Nowe Miasto n/Pilicą i Odrzywołu.
Obydwa regiony wiążą też rodziny Zbąskich herbu Nałęcz, związanych z Nieznamierowicami i grójecką wsią Łęczeszyce w gminie Mogielnica, oraz inne a wywodzące się z licznego w Przysuskiem rodu Łabędziów.
Dzięki tej niecodziennej prezentacji, mieszkańcy Przysuchy i regionu, zapoznali się z jakże bliskimi relacjami łączącymi te dwa sąsiednie powiaty, których związki okazują się bliższe, niż dotychczas sądzono.
Wystawa fotografii Andrzeja Zygmunta Roli – Stężyckiego spełnia – wypełniając luki w tym zakresie – nie tylko rolę poznawczą, ale i wzmaga walory estetyczne, wszak fotografia to sztuka z jakże wielkim arsenałem wiedzy, sam zaś Autor jest znakomitym ambasadorem obydwu regionów.
Wernisaż zakończyły rozmowy w kuluarach, tradycyjna lampka wina i niezapomniana aura tego niezwykłego wydarzenia. Wydarzenia, promującego dwa bliskie regiony.
Teraz ten historyczny przekaz otwarty jest na tych, którym dzieje Przysuchy, regionu i kraju, są bliskie.
Karolina Tomaszewska
