Regionalistyka grójecka wzbogaciła się o kolejny – piąty już – tom esejów o regionie, autorstwa Andrzeja Zygmunta Roli – Stężyckiego pt: „Ciekawy Grójec”.
To wielce interesujący zbiór nowych odkryć Autora, prezentującego w treści nieznane dotychczas epizody z życia regionu, mieszkających w nim ludzi i ich spraw. Z niezwykłą pasją i wnikliwością przekazuje on dawno zapomniane wydarzenia, które pozornie mało znaczące, miały jednak poważny wpływ na dzieje miasta i regionu.
Na kartach książki prezentowani są ludzie, którzy przez lata związani z regionem, jego życiem i polityką, na stałe posadowili się w dziejach także państwa, choć tu, w miejscach ich życia i działania, zostali zapomniani, albo – jak współcześni – nie doceniani. Teraz, na nowo odkryci, ukazują swoje życie i pracę na rzecz społeczności nie tylko lokalnej, bowiem ich dokonania w wielu przypadkach wychodzą poza granice Polski.
Autor z niezwykłą, właściwą dla siebie swadą, przedstawia liczne wydarzenia i związanych z nimi Grójeczan, zaskakując Czytelnika ich biografiami, uwikłanymi w wiele skomplikowanych sytuacji. Te przybliżone i wyjaśnione powoduję, że bohaterowie tych opowieści stają się bliższymi i mniej pomnikowymi, a związane z nimi zagadnienia, odkrywają nieznane dotąd przestrzenie.
W treści tego niezwykłego niby pitavalu przewijają się osobiste wspomnienia Nikołaja Nikołajewicza de Lazarii, oficera carskiej żandarmerii, losy mało znanego polskiego dragomana, Albańczyka Antoniego Crutty z Lewiczyna, niezwykle aktywnej, zasłużonej, wielce patriotycznej rodziny Miniewskich z Wilczogóry i biografii Tadeusza Banachiewicza z Cychr, jednego z najwybitniejszych polskich astronomów.
Jakże pasjonującymi są opowieści o losach archiwum Józefa Wybickiego związanego z Krobowem i tekstu „Mazurka Dąbrowskiego” jego autorstwa, władającej dobrami błędowskimi rodziny Ostrowskich i odnalezionym portrecie Justyny Berson z Boglewic, autorstwa Wojciecha Kossaka. Biższymi stali się znani polscy artyści: malarz Wojciech Fangor z Błędowa i pianista Marek Drewnowski z Dylewa, a zupełnie sensacyjną jest opowieść o związkach wielkiego polskiego komediopisarza Aleksandra Fredry z największym polskim heraldykiem Adamem Bonieckim ze Świdna.
Ta niezwykła ksiązka i niezwykłe sprawy powodują, że czyta się ją wartko i zakończenie jej lektury pozostawia niedosyt.
„Ciekawy Grójec” jest bez wątpienia kolejnym bestsellerem regionalnym.
Karolina Kępska
