28 stycznia 2024 roku o godz. 18.oo w Gminnym Ośrodku Kultury w Tarczynie, miał miejsce wernisaż wystawy fotograficznej autorstwa Andrzeja Zygmunta Roli – Stężyckiego pt. Budownictwo rezydencjonalne w Grójeckiem.
Autor – znany regionalista, autor 35 książek – od lat dokumentuje region, publikując nieznane dotąd epizody z przeszłości, i tworząc dokumentacje fotograficzną, tym samym promując region daleko poza jego granicami.
Jego wystawy fotograficzne: Gniazda. Pałace i dwory w Grójeckiem, Świątynie. Kościoły i kaplice w Grójeckiem, oraz Budownictwo rezydencjonalne w Grójeckiem, wystawiane były – poza Grójcem – w wielu miejscowościach Polski, m.in. w: Łochowie, Ciechanowie, Włodawie, Warce, Przysusze, Odrzywole, Błędowie i innych, będąc tym samym znakomitą promocją niezwykle pięknych obiektów architektury, związanych przecież z wieloma znakomitymi rodzinami, zasłużonymi też Polsce, m.in.: Bonieckimi, Czekanowskimi, Lubomirskimi, Kozietulskimi, Madalińskimi, Świdzińskimi, Wysockimi, i wieloma innymi
Grójeckie jest bez wątpienia, regionem wielce zasobnym w obiekty architektury rezydencjonalnej, i jednym z nielicznych, w którym zachowały się one w dość dobrym stanie.
Położone w centrum Polski w bliskim sąsiedztwie Warszawy, na starożytnym trakcie handlowym łączącym stolicę Polski z Krakowem, od wieków było siedzibą wielu rodzin, związanych z polityką państwa i służbą na dworach książęcych i królewskich.
Trwałość centrum politycznego wymuszała od polityków zamieszkanie w pobliżu Warszawy, dlatego też przez lata następował tu lokalny obrót nieruchomościami. W związku z tym wiele rodzin szlacheckich wznosiło tu swoje rezydencje, z których ich znakomita część zachowała się do współczesności.
Budowle te – pałace i dwory – projektowane i wznoszone przez znakomitych architektów, prezentują różne style architektoniczne i różny też stan zachowania, od wspaniałych i użytkowanych obiektów, po zapomniane ruiny.
Warto – dla uzupełnienia – dodać, że Grójeckie to także region, w którym znajdują się gniazda rodowe ponad 300 polskich rodzin szlacheckich, które od nazw zlokalizowanych tu miejscowości, przyjęły nazwiska, m.in.: Bonieccy herbu Bończa z Bończy, Chynowscy herbu Rogala z Chynowa, Drwalewscy herbu Przerowa z Drwalewa, Gostomski herbu Nałęcz z Gostomii, Jasińscy herbu Jasieńczyk z Jasieńca, Kozietulscy herbu Abdank z Kozietuł, Łoscy herbu Rogala z Łosia, Machnaccy herbu Rogala z Machnatki, Nowomiejscy herbu Rawicz z Nowego Miasta n/Pilicą, Odrzywolscy herbu Rogala z Odrzywołka, Prażmowscy herbu Belina z Prażmowa, Rożeccy herbu Poraj z Rożec, Świdzińscy herbu Półkozic ze Świdna, Turowscy herbu Roch II z Turowic, Uwielińscy herbu Ogończyk z Uwielin, Wilski herbu Półkozic z Wilczych Piętek, Zamoyski herbu Przerowa z Zamościa i wielu innych.
To na zrębach starożytnych siedlisk tych rodzin, kolejni ich właściciele wznosili inne, z których to zachowało się na tym terenie ponad 80.
Prezentowany na wernisażu dorobek artystyczny Andrzeja Zygmunta Roli – Stężyckiego, stawia go na czele lokalnych popularyzatorów historii regionu, i stanowi wielką wartość nie tylko materialną, jest ona bowiem tym samym znakomitą lekcją historii.
Pozwala też na wielkie doznania estetyczne, bowiem fotografie autora, choć w zamyśle dokumentalne, wykonane są w niezwykle starannych ujęciach artystycznych.
Wernisaż uświetniły koncerty dwóch grup muzycznych: kapeli rockowej OLD GOLD z Grójca i Kwartetu Wokalnego KOLEŻANKI z Błędowa, tworzące niezapomnianą atmosferę tego niezwykłego spotkania.
Karolina Tomaszewska
