W styczniu bieżącego roku na regionalny rynek księgarski trafiła nowa książka autorstwa Andrzeja Zygmunta Roli – Stężyckiego, pt. „Rubieże Przysuchy”, traktująca o dziejach kilkunastu miejscowości położonych w powiecie przysuskim i wielu związanych z nimi ludzi. To pierwszy z zapowiadanych kilku tomów regionalnych esejów historycznych, które zapewne zainteresują mieszkańców regionu. W 12 esejach na ponad 200 stronach autor opisuje nieznane epizody z dziejów: Przysuchy, Borkowic, Nieznamierowic, Odrzywołu, Zychorzyna, Krzczonowa, Drzewicy, Ossy, Świdna, Poświętnego, Różanny i Łęgonic Małych.
Poniżej fragment autorskiego wstępu:
„Nie wiem, dlaczego podjąłem ten temat. Tej książki miało nie być! Nawet nie pomyślałbym, że zajmę się historycznymi epizodami mało znanych miejscowości, zagubionych gdzieś w zakamarkach zapomnianych też zakątków. Prawda, pracując nad nieznanymi epizodami Mazowsza Południowego, skupiłem się na Grójeckiem, a to z racji sentymentu do „kraju urodzenia”, ale…mieszkając lat dziesięć na rubieży powiatu przysuskiego, stał się on dla mnie jakby drugą – też małą – ojczyzną. I dlatego też, z wdzięczności także za to, pomyślałem sobie, że…dlaczego by nie napisać czegoś o tym właśnie regionie? Przyznaję, że decyzja ta prostą nie była. A to dlatego, że czegokolwiek bym nie napisał, to z racji podjętego tematu, nie będzie to treść przeznaczona dla wszystkich. Choć może zawiera ona nieco sensacji, to nie jest i nie będzie to treść dla przeciętnego odbiorcy chyba, że….potraktuje ją, jako swego rodzaju vademecum wiedzy o manierze encyklopedycznej.
Jest to jednak książka dla wyspecjalizowanej grupy zainteresowanych, fascynujących się dziejami regionu. Tym bardziej, że w większości przypadków odnoszę się do zagadnień mało lub wcale nieznanych. I w tym miejscu wytłumaczę się z tej decyzji.
Otóż zapisałem tu wiedzę, która być może nigdy nie zostałaby odkryta i po to, aby przetrwała. Dla tego celu nie ma znaczenia sensacyjność tekstu, lekkość przekazu, itp. To nie ten typ literatury. Jest to po prostu zwarta treść, rodzaj kapsuły czasu, przechowującej to, co mieszkańcy regionu świadomie bądź nie zapominali.
Wszyscy z czasem odchodzimy, a wraz z nami wiedza, którą współcześnie sami tworzyliśmy. Odtworzenie jej, jest niezwykle trudne. Z każdym pokoleniem – mimo zachowywanych w coraz większej ilości nośników pamięci – tracimy przeogromne zasoby informacji, a których odzyskanie jest w większości przypadków niemożliwe.
Dlatego powstała ta książka. Jest ona zapewne zapowiedzią kolejnych, bo…przysuskie zawiera tak wielki ładunek informacji, że zaprzepaszczenie go, byłoby wręcz przestępstwem.
Mam nadzieję, że jej treść – choć wydaje się nudna, naładowana datami i prawie że urzędowymi zwrotami – da się polubić, bo dotyczy regionu, w którym żyli przodkowie większej ilości jego mieszkańców, a którzy przecież jego dzieje tworzyli. Musi to więc być dla nich interesujące, bo nikt nie lubi i nie chce być zapomnianym.
Jeśli więc książka ta zostanie przyjęta z sympatią – z całą wyrozumiałością dla jej charakteru – podejmę pracę nad kontynuacją tego przedsięwzięcia.
Przekazuję więc Czytelnikom – przede wszystkim mieszkańcom i ludziom wywodzącym się z regionu – pierwszy z planowanego cyklu opowieści regionalnych, a który – mam nadzieję – trafi nie tylko na półki wszystkich gminnych i szkolnych bibliotek w przysuskim…”
Zapowiedź Autora o ewentualnej kontynuacji przysuskich opowieści, jest niezwykle interesująca. Przecież to wielkie wyzwanie i do tego podjęte non profit. W związku z tym – być może – współpracę z Nim w tym zakresie, podejmą odpowiedzialne za opracowywanie i gromadzenie regionaliów właściwe instytucje”.
Autorem jest wywodzący się z Grójca publicysta, dziennikarz, historyk i genealog o ugruntowanym dorobku. Członek Związku Literatów na Mazowszu, Polskiego Towarzystwa Heraldycznego i Rosyjskiego Towarzystwa Genealogicznego. Jest on autorem niemal 30 książek, ponad 100 monografii genealogicznych i 400 obszernych artykułów z zakresu historii Polski, regionu, genealogii i krajoznawstwa. Także wielu referatów naukowych z dziejów ziemiaństwa mazowieckiego, publikowanych w Zeszytach Zambrowskich”, Ciechanowskich Zeszytach Literackich i wydawnictwach naukowych Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie. Laureat „Złotego Pióra – 2018” Związku Literatów na Mazowszu, za książkę Odrzywół. Gród Dobrogosta.
Karolina Tomaszewska
